پهلویسم: ایدئولوژی رسمی دولت محمدرضا پهلوی در دهه های ۱۳۴۰ - ۱۳۵۰ ش.

هدف: هدف از پژوهش حاضر تحلیل ایدئولوژی دولت در عصر پهلوی دوم است، این که این ایدئولوژی از کدام بنیادها و عناصر اساسی شکل گرفت و کارکردهای بنیادین آن تا چه حد در زمینۀ بازآفرینی مشروعیت حکومت از توفیق برخوردار بود. روش/ رویکرد پژوهش: این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و بر پایۀ منابع کتابخانه ای، موضوع را مورد بررسی قرار داده است. یافته ها و نتایج: یافته ها نشان می دهد که در دهۀ چهل و پنجاه، حکومت، برای ایدئولوژی سازی، از عناصری چون انقلاب سفید، ناسیونالیسم شاهنشاهی، عرفی گرایی، شبه بومی گرایی، شبه مذهب گرایی و شبه دموکراسی خواهی بهره می گرفت. کارآیی این ایدئولوژی، در تقویت مشروعیت دولت و رفع بحران آن به علت عدم انطباق آن با شرایط بیرونی جامعه و تحولات جهانی و همچنین عدم تناسب و ناسازگاری درونی عناصر گوناگون و ناهمساز آن قرین موفقیت نبود. دولت پهلوی در شرایطی بر ناسیونالیسم تأکید می کرد که دوران ناسیونالیسم به سر آمده بود. از سوی دیگر، عناصر تشکیل دهندۀ ایدئولوژی دولت مانند انقلاب سفید، ناسیونالیسم شاهنشاهی، مذهب گرایی و عرفی گرایی در تناقض با یکدیگر قرار داشتند.